JRIT ICHI

ในยุคที่ข้อมูลกลายเป็นทรัพยากรสำคัญไม่แพ้เงินทุนหรือบุคลากร หลายองค์กรต่างพูดถึงการเป็น “Data-Driven Organization” หรือองค์กรที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล อย่างไรก็ตาม ในทางปฏิบัติกลับพบว่า การมีข้อมูลจำนวนมากหรือการลงทุนในเทคโนโลยีวิเคราะห์ข้อมูลขั้นสูง ไม่ได้หมายความว่าองค์กรจะตัดสินใจบนฐานข้อมูลได้จริงเสมอไป ความท้าทายที่แท้จริงจึงไม่ใช่เรื่องของเครื่องมือ แต่คือการสร้าง “Data-Driven Culture” หรือวัฒนธรรมองค์กรที่ให้คุณค่า เชื่อมั่น และใช้ข้อมูลอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน

Data-Driven Culture ไม่ได้เริ่มต้นจากแดชบอร์ดสวยงามหรือระบบ BI ราคาแพง แต่เริ่มจาก “วิธีคิด” ของคนในองค์กร ตั้งแต่ผู้บริหารระดับสูงไปจนถึงพนักงานหน้างาน หากการตัดสินใจยังอาศัยประสบการณ์ ความเคยชิน หรือความรู้สึกเป็นหลัก ข้อมูลก็จะเป็นเพียงองค์ประกอบเสริม ไม่ใช่แกนกลางของการทำงาน ดังนั้น บทบาทของผู้นำจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง ผู้นำต้องแสดงให้เห็นเป็นตัวอย่างว่าการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ การตั้งเป้าหมาย และการประเมินผล ล้วนตั้งอยู่บนข้อมูลที่ชัดเจน ตรวจสอบได้ และเปิดให้ตั้งคำถามได้

ความยั่งยืนของ Data-Driven Culture ยังขึ้นอยู่กับความเข้าใจข้อมูลของคนในองค์กร หากข้อมูลถูกมองว่าเป็นเรื่องยาก ซับซ้อน หรือเป็นหน้าที่ของฝ่าย IT หรือ Data Team เพียงไม่กี่คน วัฒนธรรมนี้ก็จะไม่สามารถหยั่งรากได้จริง องค์กรจึงต้องลงทุนในการยกระดับ Data Literacy ให้กับพนักงานในทุกระดับ เพื่อให้สามารถอ่าน ตีความ และตั้งคำถามกับข้อมูลได้อย่างถูกต้อง เมื่อพนักงานเข้าใจว่าข้อมูลไม่ได้มีไว้เพื่อตรวจสอบหรือจับผิด แต่มีไว้เพื่อช่วยให้ทำงานได้ดีขึ้น ความต้านทานต่อการใช้ข้อมูลก็จะลดลง และเกิดการนำข้อมูลมาใช้ในชีวิตการทำงานประจำอย่างเป็นธรรมชาติ

อีกหนึ่งปัจจัยสำคัญคือความเชื่อมั่นในคุณภาพของข้อมูล หากข้อมูลไม่ครบ ไม่เป็นปัจจุบัน หรือมีหลายเวอร์ชันจนไม่รู้ว่าชุดใดถูกต้อง การตัดสินใจบนข้อมูลก็จะกลายเป็นภาระมากกว่าประโยชน์ องค์กรที่ต้องการสร้าง Data-Driven Culture อย่างยั่งยืนจึงต้องให้ความสำคัญกับ Data Governance การกำหนดมาตรฐาน แหล่งที่มา และความรับผิดชอบต่อข้อมูลอย่างชัดเจน เพื่อให้ทุกคนมั่นใจว่าข้อมูลที่ใช้นั้น “เชื่อถือได้” และ “ใช้ร่วมกันได้”

วัฒนธรรมข้อมูลที่ดีไม่ได้มุ่งเน้นแค่ผลลัพธ์ แต่ให้ความสำคัญกับกระบวนการเรียนรู้จากข้อมูลด้วย การเปิดพื้นที่ให้ทดลอง ตั้งสมมติฐาน และยอมรับความผิดพลาดจากการวิเคราะห์ข้อมูล เป็นสิ่งที่ช่วยให้องค์กรพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เมื่อข้อมูลถูกใช้เพื่อเรียนรู้ ไม่ใช่เพื่อกล่าวโทษ พนักงานจะกล้าใช้ข้อมูลในการเสนอไอเดียใหม่ ๆ และตั้งคำถามกับวิธีการทำงานเดิม ส่งผลให้เกิดนวัตกรรมและการปรับตัวได้รวดเร็วขึ้นในระยะยาว

ท้ายที่สุด การสร้าง Data-Driven Culture แบบยั่งยืนไม่ใช่โครงการระยะสั้น แต่เป็นการเปลี่ยนแปลงเชิงวัฒนธรรมที่ต้องอาศัยเวลา ความต่อเนื่อง และความจริงจังจากทั้งองค์กร เทคโนโลยีสามารถเปลี่ยนได้ในไม่กี่ปี แต่ทัศนคติและพฤติกรรมของคนต้องอาศัยการปลูกฝังอย่างสม่ำเสมอ องค์กรที่ประสบความสำเร็จคือองค์กรที่ทำให้ “การใช้ข้อมูล” กลายเป็นส่วนหนึ่งของวิธีคิด วิธีทำงาน และตัวตนขององค์กรอย่างแท้จริง เมื่อถึงจุดนั้น ข้อมูลจะไม่ใช่เพียงเครื่องมือสนับสนุนการตัดสินใจ แต่จะกลายเป็นพลังสำคัญที่ขับเคลื่อนองค์กรให้เติบโตอย่างมั่นคงและยั่งยืนในโลกที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

ผู้เขียน: ก้องปพัฒน์ กำจรจรุงวิทย์