JRIT ICHI

ในชีวิตประจำวันของผู้คนยุคดิจิทัล “ตัวตน” ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงบัตรประชาชนหรือเอกสารทางราชการอีกต่อไป แต่ได้ขยายไปสู่สิ่งที่เรียกว่า Digital Identity หรือตัวตนออนไลน์ ซึ่งกลายเป็นกุญแจสำคัญในการเข้าถึงบริการแทบทุกด้าน ตั้งแต่การทำธุรกรรมทางการเงิน การติดต่อหน่วยงานรัฐ การใช้บริการสาธารณสุข ไปจนถึงแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซและโซเชียลมีเดีย Digital Identity จึงไม่ใช่เพียงเทคโนโลยีเบื้องหลังระบบไอที แต่เป็นโครงสร้างพื้นฐานใหม่ของการใช้ชีวิตในโลกดิจิทัลอย่างแท้จริง

Digital Identity คือชุดของข้อมูลที่ใช้ยืนยันว่า “คุณคือใคร” ในโลกออนไลน์ ข้อมูลเหล่านี้อาจรวมถึงชื่อ-นามสกุล หมายเลขประจำตัว ข้อมูลชีวมิติ เช่น ใบหน้า ลายนิ้วมือ หรือรูปแบบพฤติกรรมการใช้งาน ซึ่งถูกนำมาใช้เพื่อยืนยันตัวตนก่อนเข้าถึงบริการต่าง ๆ ประโยชน์สำคัญคือความสะดวกและรวดเร็ว ผู้ใช้ไม่จำเป็นต้องกรอกข้อมูลซ้ำซ้อนหรือแสดงเอกสารจำนวนมากเหมือนในอดีต เพียงยืนยันตัวตนครั้งเดียว ก็สามารถใช้ Digital Identity เดียวกันเชื่อมโยงไปยังหลายบริการได้อย่างไร้รอยต่อ

ในภาคการเงิน Digital Identity ช่วยให้การเปิดบัญชี การยืนยันตัวตนเพื่อทำธุรกรรม หรือการขอสินเชื่อเป็นไปอย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ขณะที่ภาครัฐเริ่มนำแนวคิด Digital ID มาใช้กับบริการภาครัฐดิจิทัล ไม่ว่าจะเป็นการยื่นภาษี การรับสวัสดิการ หรือการเข้าถึงข้อมูลสุขภาพส่วนบุคคล ซึ่งช่วยลดภาระทั้งประชาชนและเจ้าหน้าที่ พร้อมยกระดับคุณภาพการให้บริการโดยรวม

อย่างไรก็ตาม การใช้ Digital Identity ในชีวิตประจำวันก็มาพร้อมกับความท้าทาย โดยเฉพาะประเด็นด้านความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัยของข้อมูล ตัวตนออนไลน์ที่เชื่อมโยงหลายบริการ หากถูกละเมิดหรือรั่วไหล อาจสร้างผลกระทบในวงกว้าง จึงจำเป็นต้องมีการออกแบบระบบที่ยึดหลัก “ผู้ใช้เป็นศูนย์กลาง” ให้เจ้าของข้อมูลสามารถควบคุมได้ว่าจะแชร์ข้อมูลใด กับใคร และในบริบทใด รวมถึงต้องมีกฎหมายและมาตรฐานด้านความปลอดภัยรองรับอย่างชัดเจน

ในอนาคต Digital Identity จะยิ่งฝังแน่นอยู่ในทุกมิติของการใช้ชีวิต ตั้งแต่การเดินทาง การทำงาน ไปจนถึงการเรียนรู้ตลอดชีวิต ตัวตนออนไลน์จะไม่ใช่เพียงเครื่องมือยืนยันตัวบุคคล แต่จะเป็นสะพานเชื่อมระหว่างโลกจริงและโลกดิจิทัล การพัฒนา Digital Identity อย่างรอบคอบ โปร่งใส และคำนึงถึงสิทธิของผู้ใช้งาน จึงเป็นหัวใจสำคัญในการสร้างสังคมดิจิทัลที่ทุกคนสามารถเข้าถึงบริการได้อย่างสะดวก ปลอดภัย และเท่าเทียม

ผู้เขียน: ก้องปพัฒน์ กำจรจรุงวิทย์